• Tên trung tâm: Trung tâm Giám định ADN (Center for DNA Identification)
• Địa chỉ: Khu Nghiên cứu và Triển khai công nghệ cao Cổ Nhuế, phường Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội.
• Phó Giám đốc, phụ trách: TS. Trần Trung Thành
• Điện thoại: 024 38362599     Fax: 024 38363144
• E-mail: trantrungthanh@ibt.ac.vn

Trung tâm Giám định ADN (Trung tâm ADN) - tên giao dịch quốc tế là Center for DNA identification - là đơn vị trực thuộc Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Trung tâm ADN được thành lập ngày 01/5/2014 theo quyết định số 224/QĐ-CNSH, chính thức khai trương đi vào hoạt động từ ngày 25/7/20219. Để bước đến giai đoạn hiện tại, Trung tâm đã trải qua nhiều thời kỳ và cột mốc quan trọng trong lịch sử hình thành và phát triển. Cụ thể:

1. Thời kỳ nghiên cứu và tiếp cận giám định gen (2000-2003)

Nền móng cho sự hình thành Trung tâm ADN là chương trình nghiên cứu khoa học cơ bản thông qua đề tài trọng điểm "Nghiên cứu hoàn thiện các kĩ thuật tách chiết ADN từ mẫu xương hài cốt và xương bảo tàng nhằm mục đích giám định gen" do Viện Công nghệ sinh học đề xuất và triển khai thực hiện trong giai đoạn 2000-2003.

2. Thời kỳ triển khai và áp dụng công nghệ ADN vào giám định hài cốt liệt sĩ (2003-2014)

Trong giai đoạn 2003-2005, Viện Công nghệ sinh học tham gia triển khai nội dung đưa công nghệ ADN vào giám định hài cốt liệt sĩ và chuyển giao công nghệ thông qua đào tạo cán bộ trong khuôn khổ đề tài KC.04-23 thuộc Chương trình khoa học công nghệ trọng điểm cấp Nhà nước.

Trong giai đoạn 2006-2010, Viện Hàn lâm khoa học và Công nghệ Việt Nam thường xuyên cấp một khoản kinh phí từ 100-150 triệu đồng mỗi năm để Viện Công nghệ sinh học triển khai giám định những hồ sơ của các gia đình liệt sĩ và đặc biệt là của các tổ chức yêu cầu.

Trong giai đoạn từ 2001-2010, mặc dù các nghiên cứu được triển khai ở quy mô nhỏ nhưng đã có gần 1000 hồ sơ được giám định và đã định danh được trên 800 liệt sĩ.
Trong giai đoạn từ 2011-2014, Viện Công nghệ sinh học đã tiến hành định danh 400 mẫu hài cốt liệt sĩ mỗi năm.

3. Thời kỳ hình thành và xây dựng Trung tâm ADN (2014-2019)

Ngày 01-05-2014, Trung tâm ADN chính thức được thành lập theo quyết định số 224/QĐ-CNSH của Viện trưởng Viện Công nghệ sinh học. Năm 2015, Trung tâm ADN đã trở thành 1 trong 3 đơn vị giám định đầu ngành của cả nước tham gia vào đề án 150 về tìm kiếm, quy tập, định danh hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin. Cũng trong khuôn khổ đề án này, giai đoạn 2015-2019, Trung tâm ADN đã được đầu tư nâng cấp hệ thống phòng sạch với tổng số 65 trang thiết bị, máy móc và phần mềm.

4. Thời kỳ hoàn thành, mở rộng nghiên cứu và phát triển Trung tâm ADN (2019 – nay)

Ngày 25-07-2019 Trung tâm ADN chính thức khai trương và đi vào hoạt động, đúng vào dịp kỷ niệm 72 năm ngày Thương binh - Liệt sĩ được chọn là một trong 10 sự kiện khoa học và công nghệ nổi bật năm 2019. Với nền tảng trang thiết bị và công nghệ đã tiếp nhận, Trung tâm đã bố trí hệ thống phòng sạch thành 10 phòng chức năng theo quy chuẩn giám định, giúp hạn chế tối đa sự lây nhiễm đến mẫu cần giám định và sai sót trong thao tác kỹ thuật, qua đó đảm bảo tính chính xác của kết quả giám định. Hệ thống các cụm phòng chức năng như: Cụm phòng phân tích mẫu hài cốt, Cụm phòng phân tích mẫu thân nhân, Cụm phòng kiểm tra sản phẩm ADN phục vụ quy trình giám định chung, Cụm phòng hệ thống máy chủ xử lý và quản lý dữ liệu phục vụ phân tích ADN và lưu trữ dữ liệu mẫu hài cốt và thân nhân, Cụm giải trình tự đoạn ngắn Iontorrent S5TMXL, Cụm phòng máy giải trình tự thế hệ mới (Pacbio Sequel).

Với cơ sở vật chất hiện đại và quy mô, Trung tâm Giám định ADN đã ngày càng hoàn thiện đội ngũ nhân lực có trình độ cao, chuyên môn tốt, có khả năng làm chủ hoàn toàn quy trình công nghệ hiện có. Hiện nay, Trung tâm cũng có tổng số 17 cán bộ, trong đó có 02 tiến sĩ, 08 thạc sĩ, 05 cử nhân, 01 kỹ thuật viên và 01 cán bộ hợp đồng 68. Ngoài ra, trung tâm cũng có 01 GS.TS, 01 PGS.TS và 02 ThS kiêm nhiệm thuộc Viện Công nghệ sinh học. Đặc biệt, trong số này, có 02 Tiến sĩ và 02 Thạc sĩ được đào tạo nước ngoài và 05 cán bộ được đào tại tại ICMP và 50% cán bộ được tham gia đào tạo trực tiếp bởi ICMP tại Trung tâm đảm bảo trình độ tiếp nhận và vận hành quy trình kỹ thuật hiện đại theo quy trình giám định quốc tế.

Từ những nền tảng này, hiện nay, Trung tâm ADN đã hoàn thiện được 01 quy trình bảo quản mẫu, 02 quy trình giám định thường quy và các quy trình thay thế phục vụ công tác giám định các loại mẫu hài cốt chất lượng khác nhau.

Với cơ sở trang thiết bị hiện đại, Trung tâm đã hoàn thiện và áp dụng các kỹ thuật, phương pháp mới giúp tối ưu các quy trình giám định ADN ty thể và qua đó đã góp phần nâng cao số lượng và chất lượng kết quả giám định. Ngoài công tác giám định ADN thường quy, Trung tâm luôn chú trọng tới các nghiên cứu chuyên sâu về ứng dụng công nghệ mới vào phân tích mẫu hài cốt lâu năm nhằm triển khai nhiệm vụ cao cả về giám định ADN hài cốt liệt sỹ phù hợp với điều kiện Việt Nam.

Thông qua điều phối của các đầu mối tại Bộ ngoại giao, Bộ Lao động Thương binh và xã hội, Trung tâm ADN đã tham gia hợp tác với các tổ chức quốc tế như Phòng thí nghiệm nhận dạng ADN của lực lượng vũ trang Hoa Kỳ (Armed Forces DNA Identification Laboratory - AFDIL) và tập đoàn QIAGEN (Đức) để hiện đại hóa công nghệ giám định với những mẫu khó tại Việt Nam; Ủy ban quốc tế về người mất tích (The International Commission on Missing Persons – ICMP) thực hiện "Kế hoạch thực hiện Nâng cao năng lực giám định hài cốt trong chiến tranh giai đoạn thực hiện 2022-2024" trong khuôn khổ dự án "Mỹ hỗ trợ Việt Nam nâng cao năng lực giám định hài cốt trong chiến tranh" giữa Mỹ và Việt Nam. Hiện nay, Trung tâm ADN là đơn vị duy nhất tại Việt Nam có khả năng sử dụng các Hệ máy giải trình tự hiện đại vào phân tích các mẫu hài cốt lâu năm.

Lãnh đạo Trung tâm qua các thời kỳ